-والدی ازم پرسید؛ نشونه‌های عزت نفس پایین تو بچه‌ها چیه! و از کجا بدونم که عزت نفس بچه‌م آسیب دیده؟
-گفتم نشونه‌ها که زیاده ولی؛ اگه این هشت تا علامت رو تو بچه‌ت دیدی، بدون اون خودش رو ارزشمند، دوست‌داشتنی و کافی نمیدونه و حسش به خودش مثبت نیست.
-پرسید کدوم نشونه‌ها!
-گفتم…
1. بدگویی، انتقادهای مکرر و تحقیر خویشتن.
· نمی‌تونم هیچ کاری رو درست انجام بدم!
· هیچکس من رو دوست نداره!
· من زشتم!، من احمقم!، من بدترین بچه دنیام! و ....
هرجا همچین پیامی از بچه گرفتی بدون حس ارزشمندی و من دوست داشتنی هستم! رفته پی کارش...
2. پیشاپیش بازنده بودن، زود تسلیم شدن و گریه کردن به جای حل مشکل!. هرجا دیدی بچه‌ت شروع نکرده مدام دم از "نمی‌تونم‌ها!" میزنه و حرف‌ها و رفتارهاش نشون از درماندگی، ترس از شکست و تسلیم شدن بدون تلاش داره، بدون خودش رو خیلی دست کم میگیره و ناتوان میدونه.
3. آرزوش اینه که؛ کاش یکی دیگه بودم!. دائم خودش رو با دیگران مقایسه میکنه و ورد زبونش اینه که اونها از من موفق‌ترن!، خوشگل‌ترن!، زرنگ‌ترن! و من تنبلم!، عقبم! و کلا همه رو بهتر از خودش میدونه.
4. مدام خودش رو از دیگران مخفی میکنه!. بچه‌ای که به شکلی غیرطبیعی خجالتیه، یه جورایی محوه و تا حد زیادی گوشه‌گیر و تنهاست و حس میکنه دیگران خیلی از اون خوششون نمیاد! با همسالانش تعامل نمی‌کنه، به سمت گروه‌ها نمیره و از رهبر شدن فراریه!، با مشکل جدی عزت نفس طرفه.
5. گریزان از مسئولیت‌ها و چالش‌های پیش رو!. بچه‌ای که خودش رو قبول نداشته باشه، کار خودشم قبول نداره و به خاطر ترس از شکست، قضاوت و تحقیر شدن‌های احتمالی به هر نحوی که شده از زیر بار مسئولیت فرار میکنه و با فرار از تجارب جدید، از امتحان کردن هم حتی می‌ترسه.
6. پرخاشگری، تهاجم و دروغگویی!. یه بچه با عزت نفس پایین، با کوچک‌ترین محرکی به هم میریزه و جیغ و داد راه میندازه. چرا که برای محافظت از خود آسیب دیده‌ش، یاد گرفته که با رفتارهای تهاجمی، پرخاشگرانه و دروغ و تقلب، از خودش دفاع کنه.
7. مسخره‌بازی!. از مکانیزم‌های مقابله با ترس و بی‌اعتمادی برای فرار از مسئولیت فکر کردن و رفتار درست داشتن، به سخره گرفتن و ادا درآوردنه. بچه‌ی با احساس خودارزشمندی پایین، یاد میگیره که با این حرکات هرگونه مسئولیت رو از خودش دور کنه و دیگران روش خیلی حساب نکنن!...
8. نامهربانی با خویشتن، نپذیرفتن تعریف و عدم تحمل انتقاد!.آدمی که خودش رو دوست نداشته باشه، به خودش هم اهمیت نمیده و با انواع اقسام رفتارهایی چون خودآزاری، خودجرحی و... با خودش بد تا میکنه. این گروه از بچه‌ها موفقیت‌هاشون رو شانسی میدونن و اشتباهاتشون رو ناشی از ناتوانی خودشون.
مخلص کلام اینکه؛
تا می‌تونید رو “عزت نفس“ بچه‌هاتون کار کنید.
آدمی که خودش رو حقیر و ناچیز بدونه، یا به خودش آسیب میزنه یا به دیگری...
هانیه عباسی
کارشناس روانشناسی