خانه کودک دو زبانه جام جم

فلش کارتهای سه قسمتی آموزش لغات  که در زبان انگلیسی به آنها 3-Part Cards یا Nomenclature Cards گفته میشود، روشی بسیار موثر برای آموزش لغات جدید به کودک محسوب میشوند.

کارتهای سه بخشی شامل سه نوع کارت مرتبط با یکدیگر هستند:

1.        کارتهای کنترل (Control cards): شامل تصویر و نام

2.       کارتهای تصویر(Object cards): فقط تصویر/اشیاء

3.      کارتهای نام یا برچسب (Label cards): فقط نام/برچسب/توضیحات

در مواردی که امکان داشته باشد میتوان از اشیاء بجای کارتهای تصویر و یا در کنار سه نوع کارت مذکور بهره برد.

1.        مقدمه (Introduction)

a)     صحبت کردن با کودک در مورد موضوع کارتها: مثلا اگر کارتها در خصوص حیوانات است، میتوان در مورد محل زندگی آنها، علاقه کودک به حیوانات و ... با او صحبت کرد. بدین صورت میشود فهمید که کودک از قبل چه اطلاعاتی راجع به حیوانات دارد و ذهن او را آماده یادگیری کرد. یا مثلا اگر کارتها در مورد اجزای گل و گیاه یا اجزای بدن حیوانات است، میشود راجع به اشکال هندسی، رنگ و هر چیزی که کودک را برای آن موضوع آماده میکند با کودک صحبت کرد. از شگردهای زیر در صحبت اولیه میتوان استفاده کرد:

جوک گفتن و خندیدن

به فکر واداشتن

کنجکاو کردن

به سوال پرسیدن واداشتن

2.        آماده‌سازی (Preparation)

a)     تقسیم کردن کارتها به دسته های 3 تا 5 تایی: در هر دسته یا گروه، هر سه نوع کارت نام، تصویر و کنترل وجود دارد. ارائه دسته اول که تمام شد، میتوانید دسته های بعدی را شروع کنید.

b)     پهن کردن زیرانداز کوچک (Mat): زیرانداز میتواند پارچه، نمد و یا یک قالی کوچک با ابعاد حدودی 40 در 70 سانتیمتر باشد. حتی میتوانید از یک سینی مستطیل شکل نیز برای این کار استفاده کنید. از زیرانداز برای قراردادن کارتها استفاده میشود و کودک نباید روی آن بنشیند. کودک کم‌کم می‌آموزد که از آن بعنوان حریم بازی خود استفاده کند و کارتها را خارج از زیرانداز پخش نکند.

3.        روالها (Procedures) :

a)     نامگذاری (Naming): کارتهای کنترل دسته مورد نظر را از بقیه کارتها جدا کنیدو آنها را یکی یکی روی مت بگذارید و همزمان با گفتن عبارت "این ... است" (this is …) و "میتونی بگی ...؟" (can you say …?) اسم کارت را بگویید و کارت را به کودک معرفی کنید. کارتها را به ترتیب در یک ردیف یا ستون قرار دهید.

b)     تشخیص (Recognizing): در مرحله بعد با نام بردن تک تک کارتهای مرحله قبل، از کودک بخواهید به کارت مورد نظر اشاره کند. در این مرحله از عبارت "... را به من نشان بده" (show me the …) استفاده کنید. نکته مهم در اینجا این است که باید از تقویت مثبت استفاده کنید. یعنی اگر کودک کارتی را به اشتباه نشان داد به او نگویید اشتباه کرده. بلکه آن کارت را در ذهن خود نگه دارید تا کار سایر کارتها در این مرحله تمام شود. سپس کارتهایی که یاد گرفته را بردارید و فقط کارتهای اشتباه را باقی بگذارید. دوباره با عبارت "این ... است" (this is …) و "میتونی بگی ...؟" (can you say …?) مرحله a را برای کارتهای باقیمانده روی مت تکرار کنید و مجددا کارتهایی که از روی مت برداشته‌اید را اضافه کنید. مرحله a و b را آنقدر تکرار کنید که کودک به همه کارتهای آن دسته بدرستی اشاره کند.

نکته 1: اگر کودک اصلا نتوانست کارت مورد نظر را به یاد بیاورد اما حروف و صدای کلمات را میتواند تشخیص دهد، به کارت مورد نظر اشاره کنید و از او بخواهید صدا یا حرف شروع کارت مورد نظر را بگوید. این کلمه با چه صدایی شروع میشود؟ (what letter start with?). توجه کنید که به هیچ عنوان نباید از عبارات "اشتباهه" (that’s wrong) و یا "نه، دوباره سعی کن" (No, try again) استفاده کنید.

نکته 2: در مرحله b میتوانید بجای اشاره کردن به کارت، از کودک بخواهید کارت مورد نظر را در جای خاصی بگذارد. مثلا روی سر خود، یا روی زانوی شما، یا در دست شما ... .

c)     Remembering: در مرحله بعد با اشاره به تک تک کارتها و پرسیدن "این چیست؟" حافظه کودک را ارزیابی کنید. در این مرحله نیز موارد اشتباه را به خاطر بسپارید و بعد از اتمام پرسش همه کارتهای گروه، کارتهای درست را برداشته و کارتهای اشتباه را باقی بگذارید و مجددا به مرحله b برگردید. پس از نام بردن درست کارتهای موجود، یکی یکی کارتهای برداشته شده را روی مت برگردانید و سوال "این چیست؟" را تکرار کنید. این کار را تا رسیدن به هدف یادگیری تمام کارتهای گروه ادامه دهید.

4.        ارزشیابی (Evaluation)

d)     انطباق کارتهای تصویر و کنترل: وقتی از یادگرفتن تمام کارتهای کنترل گروه مطمئن شدید، نوبت به کارتهای تصویر میرسد. به کودک اجازه دهید که کارتهای تصویر را از جعبه کارتها بیرون بکشد و آنها را با کارتهای کنترل تطبیق دهد. در این مرحله کودک باید همزمان با تطبیق کارت، نام آن را نیز بگوید. به او فرصت دهید تا نام را به خاطر بیاورد. و اگر به خاطر نیاورد شما به او یادآوری کنید.

نکته 3 : میتوانیم در مرحله d بجای استفاده از کارتهای تصویر، از اشیا استفاده کنیم. مثلا ماکت حیوان را بجای کارت تصویر حیوان استفاده کنیم.

e)     انطباق کارتهای برچسب و کنترل: مرحله بعدی مربوط به تطبیق کارتهای برچسب میشود. هنگامی که کارتهای کنترل و تصویر در کنار هم قرار دارند، از کودک بخواهید که برچسبها را از جعبه بیرون کشیده و با گفتن "این ... است." (this is … .) آنها را با کارتهای مرتبط تطبیق دهد. در این زمان یکی از دو حالت زیر پیش می آید:

اگر کودک خواندن بلد است میتواند با خواندن متن برچسب آن را شناسایی کرده و در جای مناسب قرار دهد.

اگر قادر به خواندن نیست، باید با تطبیق شکل کلی متن نوشته شده روی کارت برچسب با متن نوشته شده روی کارت کنترل آنها را در کنار هم قرار دهد. شما نیز میتوانید برچسب را برای او بخوانید.

f)       انطباق کارتهای برچسب و تصویر: در مرحله بعدی شما میتوانید بازی را از نو شروع کنید و این بار کارتهای کنترل را در جعبه نگه دارید. کودک ابتدا کارتهای تصویر یا در صورت وجود، اشیا را بچیند، سپس برچسبها را با آنها تطبیق دهد. و در پایان برای کنترل خطا از کارتهای کنترل استفاده کند. در این مرحله نیز از همان جمله های "این ... است." استفاده میکند.

نکته 4 : نکته زیبایی که در مراحل ارزشیابی فوق وجود دارد این است که کودک برای ارزیابی درستی کار خود نیاز به ناظر ندارد. او براحتی میتواند با مشاهده کارت کنترل به درستی یا نادرستی تشخیص خود پی ببرد و خود او خودش را تصحیح کند.

g)     خواندن کارتهای برچسب : در این مرحله کودک باید بتواند بدون استفاده از تطبیق، هر کدام از کارتهای برچسب که در جلوی چشمش قرار گیرد را بخواند. در این مرحله میتوانید گروهی از لغات را روی وایت برد و یا کاغذ بنویسید و از کودک بخواهید آنها را بخواند.

5.        تکرار و ترکیب

h)     کار گروه اول از کارتها که تمام شد، میتوانید گروه بعدی را شروع کنید و این کار را تا اتمام کارتها ادامه دهید.

i)       بعد از اتمام مرحله گروهی، حال نوبت ترکیب گروهها با یکدیگر میرسد. بدین صورت که ابتدا دو گروه دو گروه با هم ترکیب کنید و همه یا برخی از مراحل بالا را برای تثبیت یادگیری انجام دهید. سپس دو جفت گروه را با هم ترکیب کنید. منظور این است که هر بار تعداد کارتها بیشتر میشود. مثلا اگر 12 کارت دارید و آنها را به 3 گروه 4 کارته تقسیم کرده اید، پس از اتمام کار هر سه گروه بصورت جداگانه، گروه 1 و 2 را با هم ترکیب کنید و بعد از اتمام کار آنها، گروه های 1 و2 و 3 را ترکیب کنید.

6.        فعالیتهای پایانی (Completion tasks)

j)        بعد از هر بار بازی با فلش کارتها، کودک باید خود، فلش‌کارتها را به جعبه برگردانده و جعبه را در جای خود قرار دهد. سپس مت را جمع کند.

توجه داشته باشید که یادگیری یک مجموعه فلش کارت ممکن است روزها به طول بینجامد و اینکه چه درصدی از وقت روزانه را به یک مجموعه فلش کارت اختصاص دهید بستگی به صبر و علاقه کودک و میزان جذابیتی که شما برای او ایجاد کرده اید دارد. لطفا تکرار و تمرین را تا رسیدن به مرحله تسلط ادامه دهید.

1.        آشنایی : وقتی مرحله naming (a) برای همه گروههای فلش کارت تمام شد.

2.        تشخیص: وقتی مرحله Recognizing (b) برای همه گروههای فلش کارت تمام شد.

3.        تولید: وقتی مرحله Remembering (c) برای همه گروههای فلش کارت تمام شد.

4.        درونی شده: وقتی مراحل d، e و f برای همه گروههای فلش کارت تمام شد.

5.        مسلط: پایان مرحله g برای تمام گروههای فلش کارت